Definicja informacji publicznej, co jest, a co nie jest informacją publiczną w praktyce, kto może wystąpić z wnioskiem o udzielenie informacji, termin odpowiedzi na wniosek, a także przykłady i interpretacje sądów administracyjnych.
Koniec roku sprzyja zwiększonemu zainteresowaniu składaniem wniosków o dostęp do informacji publicznej. W dużej mierze jest to związane z kończącymi się umowami z podmiotami zewnętrznymi tj. catering, obsługa IT, IOD czy BHP oraz koniecznością ogłoszenia przez instytucje przetargów i zapytań ofertowych. Nowi oferenci chcąc konkurować ceną lub zakresem usług z obecnymi wykonawcami, zwracają się z pytaniami, wymagając często dużo więcej danych niż to wynika z przepisów prawa. Wiele zapytań o dostęp do informacji publicznej może dotyczyć również samych pracowników instytucji i tym samym zachodzi konflikt, które dane należy chronić, a które można upublicznić. Warto zatem znać definicję informacji publicznej, co jest, a co nie jest informacją publiczną w praktyce, wiedzieć kto może wystąpić z wnioskiem o udzielenie informacji, poznać maksymalne terminy odpowiedzi na złożone wnioski, a także przykłady i interpretacje sądów administracyjnych w tym zakresie.
Definicję informacji publicznej oraz tryb występowania o nią oraz udzielania odpowiedzi na otrzymany wniosek określa ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (dalej: „Ustawa”).
Informacją publiczną będzie każda informacja o sprawach publicznych. Tak szeroko zdefiniowany termin ma w założeniu prowadzić do jak największej jawności różnych aspektów życia publicznego.
Przepisy ustawy o dostępie do informacji publicznej skonstruowane są w taki sposób, że nie ma obowiązku odpowiedniego uwierzytelniania się po stronie osoby wnioskującej, stąd równie dobrze może dojść do sytuacji, w której otrzymamy wniosek podpisany "XYZ". Do ujawnienia danych identyfikujących wnioskodawcę mogłoby dojść dopiero w sytuacji, w której chciałby on zaskarżyć daną organizację za nieudzielenie informacji. Osoba wnioskująca nie ma obowiązku wykazywania interesu w tym, że wnioskowaną informację powinna otrzymać. Dopiero w przypadku informacji publicznej przetworzonej pojawia się konieczność wskazania interesu publicznego, dla którego o coś wnioskujemy. Informacją publiczną przetworzoną będą takie informacje, którymi dany podmiot na chwilę składania wniosku nie dysponuje, a które musiałby dopiero wytworzyć, np. opracowanie jakiegoś zestawienia informacji. Termin odpowiedzi na wniosek został określony w art. 13 Ustawy:
Udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 15 ust. 2.
Jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie określonym w ust. 1, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.
SZEROKI ZAKRES DEFINICJI
Kwestie związane z udostępnianiem informacji publicznej sprawiają niestety pewne trudności interpretacyjne z uwagi na ogólnikowe przepisy Ustawy, a także wyroki sądów administracyjnych, w które w podobnych sprawach potrafiły przyjmować całkiem różne stanowiska.
PRZYKŁAD
Pytanie czy publikowanie danych osobowych pracowników w związku z ujawnieniem protokołu pokontrolnego sporządzonego przez organ uprawniony do działań kontrolnych, np. w zakresie zestawienia tabelarycznego, które zawiera informacje o wykształceniu, stanowisku i wynagrodzeniu poszczególnych osób.
W art. 5 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej wskazano, że „Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa”.
Z jednej strony przepis wskazuje nam na możliwość ograniczenia prawa do informacji publicznej ze względu na prywatność osoby fizycznej, z drugiej zaś precyzuje, że nie będzie miało to zastosowania wobec osób pełniących funkcje publiczne lub mające związek z pełnieniem takich funkcji.
W omawianej sytuacji pomocny dla nas będzie wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 lutego 2015 r. (I OSK 695/14), który wskazał, że informacja o wydatkach podmiotu publicznego na wynagrodzenia pracowników jest informacją publiczną. Dodatkowo w innym wyroku z 18 lutego (I OSK 796/14) Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, że udzielenie informacji publicznej w postaci danych o wysokości wynagrodzenia osób zatrudnionych w jednostkach finansowanych ze środków publicznych (zarówno pełniących funkcje publiczne, jak też personelu pomocniczego) zazwyczaj nie musi się wiązać z koniecznością ingerencji w ich prawnie chronioną sferę prywatności. Dzieje się tak przede wszystkim wówczas, gdy w danym podmiocie na określonym stanowisku zatrudnionych jest kilka osób. Udostępnienie informacji publicznej polega bowiem na ujawnieniu wysokości wynagrodzenia wypłacanego na określonym stanowisku, bez wskazywania danych osobowych konkretnej osoby. Informacją publiczną nie jest bowiem to, jakie wynagrodzenie otrzymuje konkretna osoba, ale kwota wydawana na utrzymanie danego etatu ze środków publicznych.
Niemniej są wyjątki. Wspomnianą rozbieżność w wyrokach sądów administracyjnych można dostrzec w wyroku wydanym przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku (II SA/Gd 557/19), który uznał, że nauczyciele są osobami pełniącymi funkcje publiczne i dlatego nie ma podstaw do ograniczenia udostępnienia informacji publicznej w związku z ochroną ich prywatności, w tym informacji o ich wynagrodzeniu. W ocenie sądu „nie ulega też wątpliwości, że takiemu udostępnieniu podlegają informacje o przedmiocie nauczania, stażu pracy i wymiarze godzin pracy danego nauczyciela, albowiem zestawienie tych danych z informacją o wynagrodzeniu pozwala na dokonanie społecznej kontroli prawidłowości wydatkowania środków publicznych na zadania związane z edukacją.”
Przedmiotem zapytania mogą być także informacje na temat organizacji jednostki. Wniosek może dotyczyć planów lekcji wszystkich oddziałów oraz przydziałów godzin wszystkich nauczycieli (grafiki). Przy udzielaniu odpowiedzi w tego rodzaju przypadku można powołać się na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, który odnosił się do podobnej kwestii.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w wyroku z 28 czerwca 2016 roku (IV SAB/Gl 79/16) w sprawie zasadności udostępnienia dzienników lekcyjnych rodzicom w trybie dostępu do informacji publicznej zauważył, że informacją publiczną są nie tylko dokumenty bezpośrednio zredagowane i technicznie wytworzone przez organ administracji publicznej, ale przymiot taki będą posiadać także te, których organ używa do zrealizowania powierzonych prawem zadań.
WSA w Gliwicach wskazał przy tym na Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 29 sierpnia 2014 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U z 2014 r., poz. 1170, ze zm.), które w § 27 stanowi, że dyrektor przedszkola, szkoły i placówki ponosi odpowiedzialność za właściwe prowadzenie i przechowywanie dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz za wydawanie odpowiednio przez przedszkole, szkołę lub placówkę dokumentów zgodnych z posiadaną dokumentacją, natomiast dane osobowe nauczycieli w postaci imienia i nazwiska będą traktowane jako dane służbowe. Tym samym nie ma tutaj zastosowania ograniczenie zakresu dostępu do informacji publicznej przewidziane w art. 5 ust. ustawy o dostępie do informacji publicznej ze względu na prywatność osoby fizycznej, ponieważ dane te mają związek z pełnieniem funkcji publicznej przez nauczyciela. Oznacza to brak przeciwwskazań dla udzielenia wnioskującemu stosownych informacji.
PODSUMOWANIE
Ustawa o dostępie do informacji publicznej miała zwiększyć jawność funkcjonowania jednostek finansowanych z budżetu publicznego. Jednak treść wniosków musi być analizowana i rozpatrywana indywidualnie. Utrzymanie funkcjonowania danej jednostki wiązać się będzie z wydatkowaniem środków publicznych, w tym na wynagrodzenia pracowników, którzy jako osoby fizyczne, podlegają ochronie wyrażonej w przepisach o ochronie danych osobowych oraz prawie pracy. W każdym przypadku należy zważyć czy treść udzielanej na wniosek odpowiedzi nie będzie naruszała praw i wolności tych osób, tym bardziej, że żaden wniosek nie może pozostać bez odpowiedzi. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy skonsultować odpowiedź z Inspektorem Ochrony Danych, który na podstawie swojej wiedzy będzie w stanie uzasadnić i wskazać właściwe brzmienie odpowiedzi w zakresie udostępniania przy tej okazji danych osobowych.
Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca. W serwisie RODOsfera.pl piszemy o najważniejszych obowiązkach prawnych wynikających z Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych oraz innych ważnych tematach dla oświaty. Jeżeli masz pytanie lub ciekawe tematy na POSTY, wyślij do nas taką informację - opublikujemy odpowiedź na BLOG-u.
Dodatkowe informacje: